ကထိန္မည္ပုံ
ခ်ီးမြမ္းစရာေကာင္းေသာေၾကာင့္ ကထိန္။
တနည္း= အာနိသင္ငါးပါးကုိ ခုိင္ျမဲေစေသာေၾကာင့္ ကထိန္
ကထိန္ခင္းထုိက္ေသာသကၤန္းမ်ား
၁။ ဒုကုဋ္ (ႏွစ္ထပ္သကၤန္း)၊ ၂၊ ဧကသီ (အေပၚရုံသကၤန္း)၊ ၃၊ သင္းပုိင္ (ခါးဝတ္သကၤန္း)။ ထုိသကၤန္းသုံးထည္မွ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ ကထိန္ခင္းနုိင္သည္။ ထုိသကၤန္းကုိ ကထိန္ခင္းလတံ့ေသာေၾကာင့္ ကထိန္လ်ာသကၤန္းဟု ေခၚသည္။
ကထိန္သကၤန္း (ကထိန္လ်ာသကၤန္း)၏ အျခားေသာအမည္မ်ား
၁။ ဥာတ္သကၤန္း (သံဃာေတာ္က သိမ္အတြင္း၌ ကထိန္ခင္းမည့္၇ဟန္းအား ကထိန္လ်ာသကၤန္းကုိ ဥတၱိဒုတိယကမၼဝါစာျဖင့္ ေပးေသာၾကာင့္ ဥာတ္သကၤန္းဟု ေခၚ၏။)
၂။ မုိးေပၚက်သကၤန္း အ၇ိပ္အျမြက္မွ်ေတာင္ မေျပာ၇ဘဲ အလွဴရွင္က အလုိအေလ်ာက္လာေ၇ာက္လွဴဒါန္းေသာ သကၤန္းျဖစ၇မယ္။ အယုတ္ဆုံးအားျဖင့္ မိခင္ထံမွေတာင္ အလွဴမခံေကာင္းဘူး။)
၃။ မသုိးသကၤန္း (သကၤန္းလွူေသာေန ့မွာပင္ ကထိန္ခင္း၇၊ ညမအိပ္ရ၊ ေန ့မကူး၇ေသာေၾကာင့္ လတ္ဆပ္ေသာသကၤန္း။)
ကထိန္ကုိ သံဃာကခင္းသေလာ သုိ့မဟုတ္ ပုဂၢဳိလ္ကခင္းေမးလ်င္ ပုဂၢဳိလ္က ခင္းသည္ဟု ေျဖ၇ပါမည္။
ကထိန္ခင္းေသာ ပုဂၢိဳလ္- သံဃာကေရြးခ်ယ္ေသာ ကထိန္ခင္းထုိက္ေသာရဟန္းတစ္ပါးက ခင္းပါ၏။
ကထိန္ခင္းထုိက္ေသာ ၇ဟန္းအျဖစ္ေရြးခ်ယ္ခံထုိက္ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ား - ၁) မိမိဝါဆုိေသာေက်ာင္းတုိက္တြင္ ဝါက်ိဳး ဝါပ်က္မရွိ ပုရိမဝါမွထျခင္း။(ဝါဆုိလျပည့္ေက်ာ္ ၁ ၇က္မွ သီတင္းကြ်န္လျပည့္အထိ - ပုရိမဝါ။ ဝါေခါင္လျပည့္ေက်ာ္ ၁ ၇က္ေန ့မွ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန ့အထိ - ပစၱိမဝါ။) ၂) ကထိန္ႏွင့္ ပါတ္သက္သည္မ်ားကုိ နားလည္ျခင္း။
ကထိန္ခင္းမည့္၇ဟန္း ကထိန္ႏွင့္ပတ္သက္၍ သိရမည့္အေၾကာင္း (၈) ပါး ၁) ပုဗၺကရဏကုိသိျခင္း၊ ၂) ပစၥဳဒၶိဳ၇္ကုိသိျခင္း ၃) အဓိဌာန္ကုိ သိျခင္း ၄) ကထိန္ခင္းပုံကုိသိျခင္း ၅) မာတိကာရွစ္ပါးကုိ သိျခင္း ၆) ဗလိေဗာဓႏွစ္ပါးကုိ သိျခင္း ၇) ကထိန္နဳတ္ျခင္းႏွစ္ပါးကုိ သိျခင္း ၈) အာနိသင္ငါးပါးကုိသိျခင္း။
သံဃာက ကထိန္ခင္းသည္ဟု ဆုိရပုံ
သံဃာက ေရြးခ်ယ္ထားေသာ ပုဂၢုဳိလ္တစ္ပါးပါးက ကထိန္ခင္းတာကုိ သံဃာက ဝမ္းေျမာက္နုေမာ္ သာဓုေခၚလုိ ့သံဃာက ကထိန္ခင္းတယ္လုိ ့ဆုိပါတယ္။ သာဓုေခၚေသာ သံဃာအားလုံး ကထိန္အာနိသင္ရရွိၾကသည္။
အလွဴရွင္ေတြက ကထိန္ခင္းသည္ဟု ဆုိရပုံ
သံဃာက ကထိန္ခင္းနုိင္ေအာင္ ဒါယကာမ်ားက သကၤန္းလွဴဒါန္းတာျဖစ္လုိ ့ ဒါယကာမ်ားက ကထိန္ခင္းတယ္လုိ ့လည္း ပရိယာယ္အားျဖင့္ ေခၚနုိင္ပါတယ္။
ကထိန္ခင္းပုံ အစီအစဥ္
*** ခံ၊ ေရြး၊ ေပးႏွင္း၊ စြန့္္၊ ထုိးျခင္း၊ တင္၊ ခင္း၊ နုေမာဒါ***
၁) ခံ - ကထိန္သကၤန္းခံယူျခင္း။ ကထိန္ဒကာက လွူေေသာ သကၤန္းကုိ သံဃိကသကၤန္းအျဖစ္သာ အလွဴခ့၇မည္။ ပုဂၢိဳလ္အပုိင္ အျဖစ္အလွဴမခ့၇။
အလွဴရွင္ကလည္း သံဃာအားလုံးကုိ ရည္မွန္းျပီး သံဃိကဒါနအျဖစ္သာ လွဴဒါန္းရမည္။ ပုဂၢိဳလ္ကုိမွန္းျပီး မလွဴဒါန္းရ။
၂) ေရြး - ကထိန္ခင္းထုိက္ေသာရဟန္းကုိ ေရြးခ်ယ္ျခင္း။
၃) ေပးႏွင္း -ေရြးခ်ယ္ထားေသာ ရဟန္းအား ကထိန္သကၤန္းကုိ ဥတၱိဒုတိယကမၼဝါစာျဖင့္ ေပးျခင္း။
၄) စြန္ ့ - မိမိအဓိဌာန္တင္ထားေသာ သကၤန္းေဟာင္းကုိ စြန့္ျခင္း (ဥပမာ ဒုကု႗္ျဖင့္ ကထိန္ခင္းလ်င္ မိမိဒုကု႗္ကုိ သကၤန္းေဟာင္းကုိ စြန္ ့ျခင္းဟူလုိ)
၅) ထုိး - ကပၸဗိႏၵဳထုိးျခင္း (သကၤန္းေထာင့္မွာ အစက္အေျပာက္ထုိးျခင္း)
၆) တင္ - ကထိန္ခင္းမည့္ သကၤန္းသစ္ကုိ အဓိဌာန္တင္ျခင္း။
ရ) ခင္း - ထုိသကၤန္းျဖင့္ ကထိန္ခင္းျခင္း။
၈) နုေမာဒါ - တစ္ျခား၇ဟန္းေတာ္မ်ားက သာဓု အနုေမာဒနာျပဳျခင္း။
ကထိန္၏ထူးျခားခ်က္မ်ား
၁) ေက်ာင္းတုိက္တစ္ခုမွာ တစ္ႏွစ္မွ တစ္လ၊ တစ္လမွ တစ္ၾကိမ္။ (သီတင္းကြ်တ္လျပည့္ေက်ာ္တစ္၇က္ေန ့မွ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန ့အထိ -တစ္လ)
၂) ပုဂၢိဳလ္ကုိ မရည္ညြန္း၇။ သံဃာကုိသာ ရည္ညြနန္းလွဴ၇မည္။ (ပုဂၢိဳလ္ကုိ ၇ည္ညြန္းလွဴလ်င္ ကထိန္ခင္းလုိ ့မရ)။
၃) ကထိန္ခင္းျပီးေသာ သံဃာမ်ားသည္ အာနိသင္ (၅)မ်ိဳးကုိ ရရွိ။ (သီတင္းကြ်တ္လျပည့္ေက်ာ္ ၁ ၇က္မွ တေပါင္းလျပည့္ေန ့အထိ ၅ လတိတိ အာနိသင္ရ)။
ရဟန္းမ်ားအတြက္ ကထိန္အာနိသင္ (၅) ပါးသဒိသံ ပကံ ဇေနတိ။ ဝာဒိသံ ဝပေတ ဗီဇံ တာဒိသံ ဟရေတ ဇလ့။
မိမိျပဳလုပ္ေသာကံႏွင့္ တူေသာအက်ိဳးကုိ ေပးနုိင္၏။
အၾကင္မ်ိဳးေစ့ကုိ စုိက္ပ်ိဳး၏ ထိုမ်ိဳးေစ့ႏွင့္တူေသာ အက်ိဳးကုိေပး၏ဆုိသည့္အတုိင္း ကထိန္အလွဴရွင္မ်ားအားလည္း ထပ္တူအက်ိဳးကုိရနုိင္၏။
အလွဴရွင္မ်ားအတြက္ အာနိသင္(၅)ပါး
၁) သြားေလရာအ၇ပ္မွာ ၇န္သူမ်ိဳးငါးပါးအေႏွာင့္အယွက္ကင္းစြာ သြားလာနုိင္၏ စၾကာဝေတးမင္းကဲ့သုိ ့တည္း။
၂) ပစၥည္းဥစၥာမ်ားကုိ မသိမ္းဆည္းဘဲ ထားခဲ့ေသာ္လည္း သူခုိးစေသာရန္သူမ်ား မဖ်က္ဆီးနုိင္ျခင္း။ (ေဇာတိကသူေဌး၏ ေနအိမ္ကုိ အဇာတသတ္မင္း မသိမ္းဆည္းနုိင္ပုံကဲ့သုိ ့တည္း။)
၃) မိမိစားသုံးေသာ အစာအာဟာရေၾကာင့္ ေဘးဥပါဒ္မျဖစ္နုိင္ျခင္း။
၄) ဥစၥာဓနေပါမ်ားျခင္း၊ မိမိတုိ ့၏ ဥစၥာဓနကုိ အေစာင့္အေရွာက္မရွိေသာ္လည္း ၇န္သူမ်ိဳးငါးပါးေၾကာင့္ မပ်က္စီးနုိင္ျခင္း။
၅) မိမိပစၥည္းကုိ မိမိကမေပးလုိလ်င္ မည္သူမွ် မလုယက္ မသိမ္းပုိက္နုိင္ျခင္း။ (ေဇာတိကသူေဌး၏ လက္စြပ္ကုိ အဇာတသတ္မင္း မခြ်တ္ယူနုိင္သလုိ။)
* ကထိန္အာနိသင္ဆုိတာ ဗုဒၶပညတ္ထားေသာ ဝိနည္းဥပေဒကုိ အခုိက္အတန့္အားျဖင့္ ပယ္နုတ္ထားျခင္းသေဘာပင္။
၇ဟန္းေတာ္မ်ား သိကၡာပုဒ္အခ်ိဳ ့ကေန အခုိက္အတန့္ ကင္းလြတ္ျပီး ေနနုိင္ေအာင္ ဗုဒၶ၏ ပညတ္ေတာ္မူခ်က္ကုိ ပယ္နုတ္ေပးနုိင္ေသာ အ၇ာဟူ၍ ကထိန္အလွဴပဲရွိပါတယ္။
**ဗုဒၶ ပညတ္ေတာ္မူထားေသာ ဝိနည္းဥပေဒကုိ ဘယ္ပုဂၢိဳလ္မွ ေလ်ွာ့လုိ ့မ၇၊ ထည့္လုိ ့မ၇။ ျပင္လုိ ့မ၇ပါဘူး။
*အတတ္နုိင္ဆုံး ေက်ာင္းၾကီးေတါအမ်ားၾကီး ေဆာက္လုပ္လွူဒါန္းေသာ္လည္း ထုိေက်ာင္းအလွူဒါနဟာ ဝိနည္းသိကၡာပုဒ္ကုိ ေလ်ာ့သါားေအာင္ မစြမ္းေဆာင္နုိင္ေပ။
*ဒီ ကထိန္သကၤန္းအလွဴကူသုိလ္သည္သာလ်င္ ဝိနည္းသိကၡာပုဒ္အခ်ိဳ့ကုိ ေလ်ာ့လုိ ့၇၊ ကာလအတုိင္းအတာတစ္ခုအတြင္း ဆုိင္းထားလုိ ့၇တဲ့ ကုသုိလ္ထူးျဖစ္ပါသည္။
*ကထိန္ခင္းေသာ၇ဟန္းမ်ားနွင့္ အလွဴရွင္မ်ားပါ ႏွစ္ဦးလုံး အက်ိဳးရွိတဲ့အလွဴျဖစ္လုိ ့မုိ ့လည္း ထူးျခားတယ္လုိ ့ေျပာလုိ ့၇ပါတယ္။
*အင္မတန္ထူးျခားေသာ ကုသုိလ္ျဖစ္လုိ ့ ဒီကထနိ္ကုိ လွဴဒါန္းခြင့္၇တဲ့ ဒကာမ်ားလည္း ၾကီးမားေသာအခြင့္အေ၇းတစ္ခုကုိ ၇လုိက္တာပါပဲ။
ကထိန္ခြင့္ျပဳျခင္း၏အေၾကာင္း
အသမာဒါနစာ၇ - လုိ့ေခၚတဲ့ ဒုတိယ ကထိန္အာနိသင္ကုိ အဓိကထားရည္ရြယ္ေတာ္မူျပီး ခြင့္ျပဳေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။
ဗုဒၶ သာဝတၳိျပည္ ေဇတဝန္ေက်ာင္းေတာ္မွာ သီတင္းသုံးေတာ္မူစဥ္ ပါဝါျပည္သား ဓုတင္ေဆာင္ ဘဒၵဝဂၢီညီေနာင္ ၇ဟန္းသုံးဆယ္တုိ့သည္ ဗုဒၶကုိဖူးေမ်ာ္၇န္ သာဝတၳိျပည္သုိ ့ၾကြသြားၾကသည္။ သာေကတမွ ခုနစ္ယူဇနာေဝးေသာ သာဝတၳိသုိ ့ ဝါဆုိအမီ အေ၇ာက္မသြားနုိင္၍ ထုိေနရာတြင္ ဝါဆုိခဲ့ၾကသည္။ သီတင္းကြ်တ္ ပဝါရဏာျပဳျပီး ဗုဒၶရွိရာ သာဝတၳိသုိ ့ ၾကြရာလမ္းခရီးတြင္ မုိးသည္းထန္စြာ ရြာလုိ ့ေ၇စုိျပီး ေလးလံေသာ ႏွစ္ထပ္သကၤန္းၾကီးႏွင့္ ၇ြံ့ဗြက္ခရီးလမ္းကုိ သြားရေသာေၾကာင့္ မေထ၇္မ်ား အေတာ္ပင္ပန္းခဲ့ၾကရသည္။
ဝိနည္းေတာ္အ၇ ေ၇စုိေသာ ႏွစ္ထပ္သကၤန္းကုိ တစ္ေနရာရာမွာ ထားခဲ့၍လည္း မျဖစ္ေပ။ ဗုဒၶက ထုိအခက္ခဲကုိ ေနာင္မၾကဳံရေလေအာင္ ၇ဟန္းေတာ္မ်ား သြားေလရာမွ သက္သာ၇ာ၇ေစတာက တစ္ေၾကာင္း၊ ေရွးဘုရားမ်ား ကထိန္သကၤန္းခြင့္ျပဳခဲ့တဲ့ အစဥ္အလာ ရွိတာက တစ္ေၾကာင္းေၾကာင့္ ကထိန္ကုိ ခြင့္ျပုခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
(အရွင္ အရိယာစာ၇)
ဗဟုသုတ ရရွိေစ၇န္ ၇ည္သန္၍ ထုိစာကုိအနည္းငယ္ျပင္၍ ကူးယူေဖၚျပလုိက္ပါသည္။
ခ်မ္းသာစြာ အိပ္စက္နုိးထနုိင္ၾကပါေစ
No comments:
Post a Comment